Natuurlijk hadden we er wel eens over gehoord: de Grebbelinie. Maar hoe zat het nou precies? Daar wilden we wel eens wat meer over weten. Bovendien hadden we gehoord dat je in dit gebied (in het oosten van de regio Utrecht) prachtig kunt wandelen. We maakten er een dagje van: ’s morgens wandelen van kasteel Renswoude naar fort Daatselaar en ’s middags een bezoek aan het bezoekerscentrum van de Grebbelinie. De perfecte ingrediënten voor een actief en leerzaam dagje weg in Nederland!
- Hier kun je slapen bij de boer in de provincie Utrecht
- Deze gidsen wijzen je de weg naar de mooiste plekjes en routes in Utrecht
- Voordelig weg in Nederland? Kijk hier!
Wandelen van kasteel Renswoude naar fort Daatselaar
Eerst wandelen dus! We parkeren de auto op de parkeerplaats bij de rotonde tegenover kasteel Renswoude voor deze wandeling van 7 km. Hoewel er slecht weer voorspeld is, schijnt de zon nog heerlijk, overal fluiten vogels en onze wandeling begint meteen al erg mooi.
Eerst lopen we over het pad rechts van de oprijlaan richting het kasteel, dat dateert uit 1654. Dan steken we de oprijlaan over en lopen een stukje door een loofbos met bomen van gemiddeld 150 jaar oud. Hier begint onze ronde om het kasteel heen.
Het leuke aan kasteel Renswoude is dat het er van alle kanten weer anders uitziet. De voorkant is gebouwd in de stijl van een middeleeuws kasteel, maar de achterkant heeft de stijl van het Hollands classicisme. Dankzij doorkijkjes in de begroeiing kun je alle kanten van het kasteel goed bewonderen.
Achter het kasteel ligt een park met beuken- en eikenbomen, een vijver en een duiventoren. Hier werden duiven gehouden voor het vlees en voor hun mest. Ook weer dankzij een slim doorkijkje kunnen de mensen die op het kasteel wonen aan deze kant mooi uitkijken op de Gelderse Vallei.
Grebbeliniedijk naar fort Daatselaar
Na de mooie wandeling rondom het kasteel en door het kasteelpark volgde er een stukje door de bebouwde kom van Renswoude en langs de weg. Maar na een tijdje zagen we aan de rechterkant het onverharde pad over de Grebbeliniedijk en doken we het groen weer in.
De Grebbeliniedijk is van oorsprong natuurlijk niet gebouwd om over te kunnen wandelen. Hij hoort bij de Grebbelinie, een van de grootste waterlinies van Nederland. Deze strook land kon in tijden van oorlog onder water worden gezet, zodat de vijand hem moeilijk kon aanvallen en oversteken. De Gelderse Vallei, met aan de ene kant de Utrechtse Heuvelrug en aan de andere kant de Veluwe, was hier heel geschikt voor. De Grebbelinie loopt helemaal van Rhenen en de Grebbeberg tot aan Spakenburg en is meer dan 200 jaar lang gebruikt om Holland te beschermen tegen aanvallen uit het oosten.
Om ervoor te zorgen dat het water niet meteen zou weglopen richting Zuiderzee/IJsselmeer, maar zou blijven staan, werden liniedijken aangelegd. Om strategische en hoger gelegen plekken te kunnen verdedigen, werden forten gebouwd. De Grebbeliniedijk die wij volgden, bracht ons naar een van die forten: fort Daatselaar, dat in 1799 werd aangelegd om de damsluis in de Lunterse Beek achter het fort te verdedigen.
Je moet je bij fort trouwens geen kasteelachtig gebouw voorstellen. Het gaat hier om verdedigingswallen, die als verhogingen in het landschap te zien zijn. Hoe langer je kijkt, hoe beter je de contouren van het fort gaat zien. Zeker op de hoeken, waar de verdedigingswal vaak een puntvorm heeft.
Gran Canal
We liepen midden door het fort en volgden de Grebbeliniedijk aan de andere kant van het fort verder. Zo kwamen we al gauw weer in de buurt van Renswoude.
Het laatste stuk van de wandeling loopt recht op kasteel Renswoude af, langs het Gran Canal. Dit kanaal aan de voorkant van het kasteel maakt ook deel uit van het kasteelpark. Het is rond 1700 gegraven en wel 700 meter lang. Als je hier loopt, zie je in de verte de voorkant van het kasteel (met de rode luiken) alweer tussen de bomen opdoemen.
Bezoekerscentrum Grebbelinie
Met deze 7 km in de benen hadden we onze eerste kennismaking met de Grebbelinie achter de rug. Hoogste tijd om er wat meer over te weten te komen. Maar eerst lunchen! Ook daarvoor konden we terecht bij het Grebbelinie Bezoekerscentrum.
Na de lunch op het terras van de Grebbelounge – want de zon scheen nog steeds – liepen we het bezoekerscentrum in. Hier is van alles te zien uit de geschiedenis van de Grebbelinie, van prins Maurits die de Grebbelinie gebruikte om de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden te verdedigen tot filmopnames uit de Tweede Wereldoorlog.
Alle voorwerpen die hier tentoongesteld worden, zijn aangebracht door bijvoorbeeld erfgenamen van mensen die hier zelf nog hebben gevonden. Dat is heel mooi voor iedereen: de bezoekers van de expositie die ervan kunnen leren, het Grebbelinie Bezoekerscentrum dat hierdoor een mooie collectie kan laten zien én de erfgenamen zelf, die de stukken met trots een mooi plekje kunnen geven.
De interactieve plattegrond op de expositie, waarop cruciale momenten in de geschiedenis van de Grebbelinie worden weergegeven, is erg verhelderend om een overzicht te krijgen van de ruim 200 jaar dat deze waterlinie is gebouwd en ingezet.
Boek een rondleiding
Wat ook erg verhelderend is, is een rondleiding over het Fort aan de Buursteeg, dat zich aan weerszijden van het spoor uitstrekt rondom het Grebbelinie Bezoekerscentrum. Na de Tweede Wereldoorlog werd het fort steeds verder overwoekerd door de natuur. Bovendien werden er ook actief delen gesloopt om het landschap anders te kunnen gebruiken. Er was zelfs een camping in het fort gevestigd!
Maar nu is het fort een monument en wordt het niet alleen behouden, maar ook weer duidelijker zichtbaar gemaakt in het landschap. Tijdens een rondleiding vertelt een gids je alles over de kleine en grote sporen van het verleden die je hier tegenkomt. Dat kan iets heel kleins zijn, dat je waarschijnlijk niet zou opvallen als je hier op eigen houtje gaat rondkijken. Zo geeft een grenspaaltje de hoek aan van het erf van de boerderij die hier gevestigd was toen het fort werd gebouwd. Het keuterboertje wist te bedingen dat hij hier tot zijn dood mocht blijven boeren, vandaar de afbakening van zijn terrein binnen het fort.
Maar er zijn ook grotere herkenningspunten, zoals bunkers of kazematten. Hoe die van elkaar verschillen, waarom ze precies zo zijn gebouwd en welke rol ze hebben gespeeld in de tijd dat het fort werd gebruikt, dat kan de gids je allemaal precies vertellen.
Wij vonden het ontzettend interessant. De verschillende rondleidingen in en om het Grebbelinie Bezoekerscentrum vind je hier. Als je op een andere moment in het bezoekerscentrum bent, is er ook een wandelkaart waarmee je het fort op eigen houtje kunt verkennen en toch uitleg krijgt over de belangrijkste plekken.
Ons advies is: boek zeker een rondleiding en ruim daarnaast voldoende tijd in om rond te kijken in het bezoekerscentrum, inclusief de filmbeelden die daar te zien zijn. Een wandeling in de omgeving, bijvoorbeeld zoals wij die maakten naar fort Daselaar, is een mooie aanvulling van je kennismaking met de Grebbelinie.
Een perfect toetje van een perfecte dag
Wil je na je bezoek aan de Grebbelinie nog een hapje eten in de buurt van Renswoude? Dan kunnen wij je restaurant De Hof aanraden. Je kunt hier heerlijk op het terras zitten en als het weer wat minder is, zijn ook binnen volop zitplaatsen. Wij hebben hier erg lekker gegeten en vonden dit het perfecte toetje van een fijn dagje weg met zijn tweeën.
Overnachten bij de Grebbelinie
Zelf bleven we ook nog overnachten, omdat we ons bezoek aan Renswoude en de Grebbelinie wilden combineren met een bezoek aan Rhenen en een wandeling over de Grebbeberg. We overnachtten hiervoor in een stacaravan op Recreatiepark De Lucht in Renswoude. Dit recreatiepark heeft veel voorzieningen, zoals een zwembad en een restaurant. Het fijne aan zo’n stacaravan vonden wij dat je daar alles hebt wat je nodig hebt. Een goed bed bijvoorbeeld (beddengoed kun je meenemen of bijboeken), en een eigen douche en toilet. Als je wilt, kun je zelf koken en ’s morgens en ’s avonds drink je binnen of op je eigen terras nog een een lekker kopje koffie of thee. In de campingwinkel is alles te krijgen wat je nodig hebt voor een lekker ontbijtje. En daar kan ik persoonlijk heel erg blij van worden zoals je ziet 🙂
Wat ook erg leuk is aan Recreatiepark De Lucht, is het Leughtenpad. Dit is een natuurpad op de camping, met onder andere een waterspeeltuin en een blotenvoetenpad. Er is ook een boekje met opdrachten bij (verkrijgbaar bij de receptie van De Lucht).
Voor ons was het ochtendwandelingetje naar het natuurpad en daarna naar de campingwinkel voor het ontbijt een mooie start van de tweede dag van ons wandelweekend Rhenen/Grebbeberg en Renswoude/Grebbelinie. Toen we na twee dagen wandelen en kennis opdoen over de geschiedenis dit stukje van de regio Utrecht weer naar huis reden, voelde het echt alsof we op vakantie waren geweest. Wat lekker, zo’n mini-break!
Meer in de regio Utrecht
Al met al heeft dit weekend ons wel nieuwsgierig gemaakt naar de regio Utrecht. Zo te zien is er genoeg te doen om er nog heel wat van dit soort fijne weekendjes door te brengen. Dingen die ons bijvoorbeeld leuk lijken, zijn:
- Toeren over de fiets-, wandel- en vaarroutes die hier zijn uitgestippeld (ook leuk om de fiets een keer te verwisselen voor een step of e-chopper)
- Kastelen bezoeken en streekproducten proeven
- Het nieuwe UNESCO-werelderfgoed de Romeinse limes bekijken
- En omdat onze oudste dochter er studeert, zouden we ook zeker de stad Utrecht zelf beter willen leren kennen.
Gauw maar weer eens een weekendje plannen dus!
Wij werden uitgenodigd om Renswoude en de Grebbelinie te bezoeken voor Stralend Nederland.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
